Z dniem 1 sierpnia 2017 roku weszły w życie zmiany w zasadach przyznawania samotnym rodzicom świadczenia na podstawie ustawy z dnia 11 lutego 2016 o wychowywaniu dzieci nazywanego potocznie świadczeniem „500 +”. Zgodnie z art. 8 ust. 2 owej ustawy, świadczenie wychowawcze na dane dziecko (pierwsze lub drugie – jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na jej członka przekracza kwotę 800,00 zł) obecnie nie przysługuje, jeżeli osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone (na rzecz tego dziecka od jego rodzica) świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd. Powyższe obostrzenie nie dotyczy tylko i wyłącznie sytuacji enumeratywnie wskazanych w ustawie, w których zasądzenie alimentów jest obiektywnie niemożliwe, tj. kiedy: drugie z rodziców dziecka nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany, powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone, sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka (i nie zobowiązał tym samym drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka), dziecko – zgodnie z orzeczeniem sądu – jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.
Wymóg załączenia do wniosku o przyznanie świadczenia „500 +” tytułu wykonawczego ustalającego alimenty intuicyjnie sugeruje w pierwszej kolejności konieczność wystąpienia do sądu z powództwem o zasądzenie alimentów od rodzica na rzecz dziecka. Należy jednak pamiętać o tym, że postępowanie sądowe w sprawie o zasądzenie renty alimentacyjnej jest długotrwałe, a w przypadku, w którym samotny rodzic złoży wniosek o wypłacenie świadczenia „500+” nie będąc zaopatrzonym w żaden tytuł wykonawczy ustalający alimenty, termin na uzupełnienie braku formalnego w postaci przedłożenia np. prawomocnego wyroku sądu zasądzającego od rodzica na rzecz dziecka rentę alimentacyjną wynosi tylko 3 miesiące. W przypadku niezałączenia tytułu wykonawczego do wniosku we wskazanym terminie, pozostanie on bez rozpoznania.
Rozwiązaniem alternatywnym i umożliwiającym pozyskanie w zdecydowanie krótszym czasie (w stosunku do nierzadko długo toczących się postępowań sądowych) tytułu wykonawczego ustalającego rentę alimentacyjną od rodzica na rzecz dziecka oraz częstokroć wiążącym się z niższymi kosztami jest – o ile strony (rodzice dziecka) skłonne są do zawarcia porozumienia – podpisanie ugody przed mediatorem. W przypadku zawarcia ugody, możliwym jest – na podstawie przepisu art. 183(13) § 1 kodeksu postępowania cywilnego – wystąpienie do sądu o jej zatwierdzenie. Mediator w takim przypadku zobligowany będzie do złożenia w sądzie protokołu z przeprowadzonej mediacji. W przypadku ugody ustalającej rentę alimentacyjną od rodzica na rzecz dziecka, sąd zatwierdza ją poprzez nadanie klauzuli wykonalności, co czyni ją – na podstawie art. 776 kodeksu postępowania cywilnego – tytułem wykonawczym, który, tak samo jak prawomocny wyrok sądu, może stanowić załącznik do wniosku o przyznanie świadczenia „500 +”.
Każdy samotny rodzic powinien zatem, przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia „500 +” rozważyć przeprowadzenie mediacji, która w niedługim czasie pozwoli na zgromadzenie niezbędnej do złożenia wniosku dokumentacji.
Sara Kmieciak
Asystent radcy prawnego i mediatora
